Opłata SUP w praktyce – kogo dotyczy i jak ją naliczać?
W maju 2023 roku w Polsce weszły w życie przepisy wprowadzające tzw. opłatę SUP (Single Use Plastics), wynikającą z implementacji unijnej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2019/904. Jej celem jest ograniczenie wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywy plastikowej). Przedsiębiorcy zobowiązani do pobierania opłaty SUP po raz pierwszy musieli odprowadzić należność z tytułu opłat SUP za 2024 rok do właściwego marszałka województwa w terminie do 17 marca 2025 roku. Jakie obowiązki wynikają z nowych regulacji i kto jest zobowiązany do poboru opłaty? O tym poniżej.
KIEDY POWSTAJE OBOWIĄZEK POBRANIA OPŁATY SUP?
Opłata SUP jest pobierana od użytkownika końcowego, a do jej poboru zobowiązane są podmioty prowadzące jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną.
Przepisy nie definiują wprost tych pojęć, ale w praktyce oznacza to sklepy, hurtownie, restauracje, kawiarnie czy firmy cateringowe. Obowiązek pobrania opłaty powstaje, gdy klient nabywa produkty objęte regulacją w celu ich własnego użytku.
Ponadto, do pobrania opłaty SUP jest również zobowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący – za pomocą urządzenia vendingowego, w tym umieszczonego także w miejscach innych niż jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne – napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami.
KIM JEST UŻYTKOWNIK KOŃCOWY?
Użytkownik końcowy to każdy, kto kupuje produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, opakowania jednorazowego użytku lub żywność i napoje w takich opakowaniach na własne potrzeby, bez zamiaru ich dalszej odsprzedaży. Może to być zarówno konsument, jak i przedsiębiorca wykorzystujący te produkty w swojej firmie.
WERYFIKACJA UŻYTKOWNIKA KOŃCOWEGO
Przedsiębiorca powinien określić, czy kupujący jest użytkownikiem końcowym. W sprzedaży detalicznej przyjmuje się, że zakup na paragon oznacza nabycie na potrzeby własne. W obrocie B2B można stosować oświadczenia nabywcy, potwierdzające cel zakupu.
JAKIE PRODUKTY PODLEGAJĄ OPŁACIE SUP?
Obowiązek pobrania opłaty SUP powstaje wyłącznie w przypadku, kiedy użytkownik końcowy nabywa:
- kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka
- pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która spełnia określone cechy wskazane w ustawie o opłacie produktowej,
- napoje lub żywność pakowane w takie produkty.
Aby powstał obowiązek zapłaty opłaty SUP, wymienione kubki i pojemniki na żywność muszą jednak spełniać kilka cech:
- być opakowaniami,
- być przeznaczone do jednorazowego użytku,
- zostać wykonane z tworzyw sztucznych,
- w przypadku pojemników na żywność – dodatkowo należy poddać analizie cechy żywności, która ma być umieszczana w pojemniku.
POJEMNIKI NA ŻYWNOŚĆ – DODATKOWE WYMOGI
Obowiązek pobrania opłaty SUP nie powstaje w przypadku oferowania wszystkich jednorazowych pojemników na żywność z tworzyw sztucznych. Dokonując oceny, czy konieczne jest pobranie opłaty SUP, należy przeanalizować dodatkowo jaka żywność ma być umieszczana w pojemnikach.
Opłacie podlegają pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
- przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos – weryfikując spełnienie tej cechy należy więc wziąć pod uwagę charakter produktów, które znajdują się w pojemniku na żywność;
- zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika – w tym zakresie warto ocenić kształt pojemnika – czy umożliwia lub ułatwia jedzenie znajdujących się w nim produktów bezpośrednio z tego pojemnika;
- gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie – należy brać pod uwagę czy żywność nie wymaga np. zamrażania, przyrządzania, gotowania czy podgrzewania, w tym smażenia, grillowania, pieczenia, podgrzewania w kuchence mikrofalowej czy opiekania.
Wymienione powyżej kryteria powinny zostać spełnione łącznie. Jeśli podczas analizy ustalicie Państwo, że któreś z powyższych kryteriów nie jest spełnione, nie zachodzi obowiązek pobrania opłaty.
PODSUMOWANIE
Nowe przepisy związane z opłatą SUP nakładają dodatkowe obowiązki na sprzedawców detalicznych, hurtowych i gastronomicznych. Kluczowe jest prawidłowe zidentyfikowanie użytkownika końcowego oraz stosowanie odpowiednich narzędzi weryfikacyjnych.
W razie wątpliwości warto skorzystać z profesjonalnej porady prawnej, aby uniknąć potencjalnych sankcji za błędne naliczenie lub brak naliczenia opłaty SUP.
Materiał prasowy: radca prawny Bartosz Fogel.
