Zakaz reklamy aptek niezgodny z prawem UE – jak odzyskać zapłacone kary i utracone zyski?
Czerwcowy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wywrócił do góry nogami dotychczasowe zasady funkcjonowania aptek w Polsce. TSUE uznał, że art. 94a ust. 1 Prawa farmaceutycznego – zakazujący reklamy aptek i punktów aptecznych – jest niezgodny z prawem UE. Tym samym właściciele aptek, którzy w ostatnich latach byli karani przez inspekcję farmaceutyczną, mogą teraz próbować odzyskać pieniądze i dochodzić odszkodowań.
JAKIE BYŁY DOTYCHCZASOWE KARY?
Przez lata organy inspekcji farmaceutycznej oraz sądy interpretowały zakaz reklamy bardzo szeroko. W praktyce wykształcił się pogląd, zgodnie z którym reklamą jest wszystko, co nie stanowi informacji o lokalizacji i godzinach pracy apteki. Za działania uznawane za marketing – takie jak wywieszenie ulotek, informacja o płatności kartą czy nawet informację o możliwości porozumiewania się w języku ukraińskim nakładano kary od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych. W skrajnych przypadkach przedsiębiorcy płacili setki tysięcy złotych, jeśli postępowania dotyczyły kilku aptek zlokalizowanych w różnych województwach jednocześnie.
NSA JUŻ UCHYLA PIERWSZE KARY
Pierwsze skutki orzeczenia TSUE są już widoczne. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił m.in. karę 9500 zł nałożoną na jedną z aptek za ulotki z informacją o niższych cenach. Sędziowie wskazali, że Polska nie udowodniła, iż całkowity zakaz reklamy faktycznie chroni zdrowie publiczne.
JAK WZNOWIĆ SPRAWĘ ADMINISTRACYJNĄ?
Właściciele aptek mają możliwość wznowienia postępowań administracyjnych w inspekcji farmaceutycznej. Wniosek trzeba złożyć w ciągu miesiąca od publikacji sentencji wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE. Jest jednak ograniczenie – uchylenie kary jest możliwe tylko wtedy, gdy od jej nałożenia nie minęło 5 lat. To oznacza, że starsze sprawy mogą być nie do ruszenia. Co istotne, wznowienia może żądać nie tylko osoba, która występowała przed TSUE, ale każdy kto ma w tym interes prawny, a więc ten, którego dotyczy decyzja, na której treść ma wpływ wyrok TSUE.
DROGA SĄDOWA – WIĘCEJ CZASU I SZERSZE ROSZCZENIA
Postępowania przed sądami administracyjnymi można wznawiać w dłuższym terminie – 3 miesięcy od momentu uzyskania informacji o podstawie wznowienia. Z kolei droga cywilna daje jeszcze szersze możliwości: można dochodzić nie tylko zwrotu kar, ale także utraconych zysków z tytułu zakazu reklamy. Tu obowiązuje 3-letni termin od wyroku TSUE, a roszczenia mogą dotyczyć nawet zdarzeń sprzed 10 lat.
NOWE OTWARCIE PO WYROKU TSUE – CO DALEJ?
Wyrok TSUE zmienia zasady gry i otwiera nowy rozdział dla branży aptecznej – ale czas na działanie jest ograniczony. Właściciele aptek powinni:
- jak najszybciej przeanalizować swoje sprawy oraz strategii marketingowe,
- sprawdzić, czy mieszczą się w terminie na wznowienie postępowania,
- rozważyć wystąpienie o zwrot zapłaconych kar,
- przygotować się do ewentualnych roszczeń cywilnych, w tym o utracone korzyści (zyski).
Materiał prasowy: radca prawny Bartosz Fogel.
