Zastrzeżenie numeru PESEL – obowiązki spoczywające na bankach
Od 1 czerwca 2024 r. instytucje finansowe, w szczególności banki są zobowiązane do realizacji szeregu dodatkowych obowiązków związanych z instytucją zastrzegania numerów PESEL. Nowe przepisy mają na celu ograniczanie przypadków kradzieży tożsamości. Do nowych obowiązków należą w szczególności:
Obowiązek weryfikacji, przed zawarciem umowy, czy numer PESEL konsumenta widnieje jako zastrzeżony w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL (dalej: „Rejestr PESEL”), w przypadku zawierania umowy:
-
- rachunku oszczędnościowego i rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego;
- o świadczenie usługi płatniczych polegających na wydawaniu instrumentów płatniczych (np. kart kredytowych czy debetowych);
- kredytu;
- pożyczki;
- leasingu.
Ponadto obowiązek weryfikacji w Rejestrze PESEL istnieje w przypadku zmian umów o kredyt, pożyczkę, czy leasing, w wyniku których następuje zwiększenie zadłużenia.
Obowiązek weryfikacji konsumenta w Rejestrze PESEL przez banki krajowe i oddziały banków zagranicznych przed wypłatą gotówki z rachunku bankowego w placówce, a następnie blokada wypłaty na okres 12 godzin od momentu złożenia dyspozycji wypłaty w przypadku, gdy wypłata przekracza trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy czym do powyższego limitu będą wliczać się wszystkie dyspozycje wypłaty dokonane w danym dniu we wszystkich placówkach banku krajowego lub oddziału banku zagranicznego. Powyższy obowiązek blokady wypłaty trwa nadal, nawet w przypadku, gdyby konsument w międzyczasie wycofał zastrzeżenie numeru PESEL.
Wprowadzono również przepisy chroniące konsumentów przed skutkami braku realizacji powyższych obowiązków przez instytucje finansowe – bank czy instytucja kredytowa nie będą mogły domagać się od konsumenta ani jego następców prawnych zaspokojenia roszczeń z tytułu zawarcia umów, wymienionych w punkcie 1 powyżej, jeśli w chwili zawarcia tej umowy numer PESEL konsumenta był zastrzeżony. Nie będzie również możliwości zbycia wierzytelności powstałych z takiej umowy. Przed przekazaniem informacji o zobowiązaniach klienta banki, inne instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów oraz instytucje kredytowe będą musiały przeprowadzić weryfikację, czy w momencie zawarcia umowy dane klienta widniały w Rejestrze PESEL. Weryfikacji dokonuje się w sposób określony w ustawie o ewidencji ludności[1], to znaczy:
- korzystając z ogólnodostępnego narzędzia do weryfikacji udostępnionego przez ministra właściwego do spraw informatyzacji (w toku weryfikacji niezbędne będzie podanie: (i) w przypadku zastrzeżenia PESEL obywatela polskiego: numeru PESEL oraz serii i numeru ostatniego wydanego dowodu osobistego lub dokumentu paszportowego zamieszczonych w rejestrze PESEL, (ii) w przypadku zastrzeżenia PESEL cudzoziemca: numeru PESEL oraz serii i numeru ostatniego dokumentu podróży cudzoziemca lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo zamieszczonego w rejestrze PESEL);
- korzystając z automatycznej weryfikacji, za pomocą teletransmisji danych udostępnianych przez ministra właściwego do spraw informatyzacji ściśle określonym przez przepisy podmiotom, do których należą w szczególności banki i instytucje finansowe.
Co w przypadku, gdy Rejestr PESEL będzie niedostępny? W tej sytuacji bank powinien ponowić próbę dokonania weryfikacji. Jeśli to się nie powiedzie, ma możliwość wyboru:
- odmowy zawarcia umowy do czasu przywrócenia dostępności Rejestru PESEL;
- zawarcia umowy z zachowaniem należytej staranności przy weryfikacji tożsamości konsumenta i udokumentowania dokonania tej weryfikacji. W przypadku, gdy niedostępność Rejestru PESEL trwa dłużej niż 15 minut, bank będzie miał możliwość dochodzenia należności wynikających z umowy nawet w przypadku, gdy w momencie zawierania umowy konsument miał zastrzeżony numer PESEL. Powyższe nie dotyczy planowanych niedostępności Rejestru PESEL, o których informacja została udostępniona na stronie Ministra właściwego do spraw informatyzacji.
[1] Art. 23j i 23m ustawy o ewidencji ludności.
Materiał prasowy: radca prawny Ewa Kuczyńska.
fot. Ewa Kuczyńska
Kancelaria Prawna GFP_Legal Wrocław
#BezpieczeństwoFinansowe #OchronaTożsamości #Bankowość #Finanse #KradzieżTożsamości #InstytucjeFinansowe #WeryfikacjaTożsamości #BezpieczeństwoKonsumenta #PESEL #ZastrzeżeniePESEL #Bankowość #RejestrPESEL #ObowiązkiBanków #KancelariaPrawnaGFPLegal #GFPLegal #KancelariaPrawnaWrocław
