Zmiany w znakowaniu nowej żywności z owadów w Polsce
W dniu 27 listopada 2023 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych. Projektowane zmiany wprowadzają obowiązek dodatkowego oznakowania środków spożywczych zawierających nową żywność z owadów w postaci znaku graficznego umożliwiającego jej szybką identyfikację. Wzór grafiki opracowany w MRiRW, stanowiący załącznik do projektu rozporządzenia, przedstawia owada z rodziny pasikonikowatych opatrzonego informacją słowną „Zawiera owady jadalne”.
WYMOGI ETYKIETOWANIA NOWEJ ŻYWNOŚCI Z OWADÓW W UE
Komisja Europejska wydała dotychczas kilka rozporządzeń wykonawczych dopuszczających na rynek UE nową żywność z owadów następujących czterech gatunków:
- świerszcz domowy (Acheta domesticus),
- szarańcza wędrowna (Locusta migratoria),
- pleśniakowiec lśniący (Alphitobius diaperinus),
- mącznik młynarek (Tenebrio molitor).
Na szczeblu unijnym nie są obecnie rozważane dodatkowe wymogi dotyczące etykietowania nowej żywności zawierającej owady. Uznaje się bowiem, że dotychczasowe ramy prawne gwarantują europejskim konsumentom dostęp do informacji o składzie nabywanej żywności.
Przypomnijmy, nowa żywność podlega ogólnym wymogom dotyczącym etykietowania określonym w przepisach prawa żywnościowego, w szczególności w Rozporządzeniu UE nr 1169/2011. Rozporządzenie w sprawie nowej żywności zakłada ponadto, że w unijnym wykazie nowej żywności mogą zostać wskazane szczególne wymogi dotyczące etykietowania tego rodzaju żywności. W przypadku nowej żywności z owadów poszczególne rozporządzenia wykonawcze KE przewidują dodatkowe wymogi dotyczące jej etykietowania, takie jak:
- Owady przeznaczone do spożycia muszą zostać oznaczone swoją polską nazwą oraz jej łacińskim odpowiednikiem. Przykładowo na etykiecie należy wskazać, że produkt zawiera następujący składnik z owada: „suszone larwy mącznika młynarka (Tenebrio molitor)”, „mrożona szarańcza wędrowna (Locusta migratoria)”, „suszona/sproszkowana szarańcza wędrowna (Locusta migratoria)” lub „sproszkowana cała szarańcza wędrowna (Locusta migratoria)”, „mrożony Acheta domesticus (świerszcz domowy)” czy też „suszony/sproszkowany Acheta domesticus (świerszcz domowy)”.
- Konieczne jest także podanie informacji o postaci owada zastosowanej w produkcie. Gdyby więc w składzie batonu zbożowego miał znajdować się proszek z pleśniakowca lśniącego, konieczne jest oznaczenie tego na etykiecie w następujący sposób: „larwy Alphitobius diaperinus (pleśniakowca lśniącego) w postaci sproszkowanej”.
- Pleśniakowiec lśniący został dopuszczony do obrotu również jako składnik suplementów żywnościowych w rozumieniu dyrektywy 2002/46/WE z zastrzeżeniem, że zawierające go suplementy mogą być stosowane wyłącznie przez osoby dorosłe. W ramach etykietowania suplementów żywnościowych zawierających pleśniakowca lśniącego należy więc umieścić dodatkową informację, że suplement nie powinien być spożywany przez osoby w wieku poniżej 18 lat.
- Ponieważ w opinii EFSA spożycie wszystkich owadów wprowadzonych do obrotu może wywoływać reakcje alergiczne u osób uczulonych na skorupiaki i produkty pochodne oraz na roztocza kurzu domowego, etykieta powinna także zawierać informację o tym ryzyku. Informację tą należy zamieścić w pobliżu wykazu składników.
DODATKOWY ZNAK GRAFICZNY „ZAWIERA OWADY JADALNE” DLA NOWEJ ŻYWNOŚCI W POLSCE
Jak wskazuje MRiRW, proponowane zmiany stanowią jedynie graficzne rozszerzenie wymagań informacyjnych przekazywanych w sposób słowny, które wynikają z przepisów unijnych i krajowych. Ich celem jest umożliwienie krajowym konsumentom szybkiej identyfikacji środków spożywczych, które zawierają w recepturze nową żywność z owadów.
Wzór znaku graficznego opracowany w MRiRW:
W ocenie MRiRW umieszczenie ww. znaku graficznego „Zawiera owady jadalne” w pobliżu wykazu składników pozwoli w spójny dla konsumenta sposób pozyskać informację o obecności w środku spożywczym nowej żywności z owadów. Co więcej, szerokie grono konsumentów może nie mieć świadomości o spożywaniu tego typu produktów, ponieważ w wielu sytuacjach owady będą składnikami nieoczekiwanymi, zważywszy że sproszkowane owady można dodawać do wieloziarnistych chlebów i bułek, ciasteczek, herbatników, batonów zbożowych czy przetworów mięsnych i zup. Dlatego, zdaniem przedstawicieli MRiRW, Polacy oczekują dodatkowej informacji w oznakowaniu, która pozwoli im na szybkie rozpoznanie produktów zawierających nową żywność z owadów przed podjęciem decyzji o zakupie.
Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych – tekst projektu ustawy dostępny TUTAJ.
Materiał prasowy: radca prawny Bartosz Fogel.
fot. Bartosz Fogel, Kancelaria Prawna GFP_Legal Wrocław
#NowaŻywność #NovelFood #ŻywnośćOwady #OwadyZnakGraficzny #ZawieraOwadyJadalne #KancelariaPrawnaGFPlegal #KancelariaPrawnaWrocław #GFP_Legal
