Gastronomia a nowe regulacje na rynku pracy
Budzący się po pandemii koronawirusa rynek pracy branży gastronomicznej wydaje się być bardzo niestabilny, a wraz z implementacją dyrektyw unijnych może okazać się jeszcze trudniejszy.
Czy nowe uregulowania i interpretacje zmienią rynek pracy branży gastronomicznej?
Początek 2023 r. minął pod znakiem problemów branży gastronomicznej. Część z nich wywołana była galopującą inflacją i wzrostem cen produktów oraz skutkami zerwanych w czasie pandemii łańcuchów dostaw. Jednak dziedziną, w której uwidocznił się swego rodzaju kryzys, jest pozyskiwanie pracowników oraz ich większa rotacja. Młodsze pokolenie oczekuje przede wszystkim poprawy warunków zatrudnienia, troski pracodawcy o pracowników i zarządzania nakierowanego na osiąganie celów. Prawodawca unijny i krajowy próbuje odpowiadać na te oczekiwania, modyfikując relacje stron umowy o pracę w opisanych poniżej obszarach.
WORK-LIFE BALANCE
Istotna zmiana punktu ciężkości w relacjach pracownik – pracodawca następuje w wyniku wdrażania dyrektyw dotyczących przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz związanych z utrzymaniem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (dyrektywa powszechnie znana jako „work-life balance”). W tym zakresie obok nowych zasad dotyczących urlopów macierzyńskich i ojcowskich oraz wzmocnienia zasady niedyskryminacji pojawiły się także zmiany dotyczące przysługujących pracownikowi przerw w pracy: dodatkowej przerwy 15-minutowej, jeżeli wymiar czasu pracy przekracza 9 godzin, i kolejnej, gdy przekracza 16. Warto o tym pamiętać w przypadku zawodów takich jak kelner czy szef kuchni, przy zatrudnieniu w lokalach czynnych niemalże 24 godziny na dobę, gdzie przedłużony dobowy czas pracy to standard. Nowelizacja prawa pracy daje również pracownikowi możliwość skorzystania z dodatkowych 2 dni wolnych w związku ze zdarzeniami tzw. siły wyższej oraz 5 dni tzw. urlopu opiekuńczego. Wprowadza także kluczowe zmiany dotyczące wprowadzenia elastycznego czasu pracy dla pracowników wychowujących dzieci do 8. roku życia.
PODNOSZENIE KWALIFIKACJI
Coraz głośniej mówi się o tym, że największą bolączką pracodawców jest coraz mniejsza liczba wykwalifikowanych pracowników. Z branży gastronomicznej odchodzą np. doświadczeni kelnerzy, a część osób w trakcie pandemii się przekwalifikowała i nie chce wracać do pracy w gastronomii. Z kolei młodzi ludzie często nie mają odpowiedniego zapału, by podołać wyzwaniu takiego trudnego zajęcia. Zgodnie z przepisami pracodawca ma obowiązek przeprowadzić szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Drugim obszarem szkoleń jest higiena żywienia. Pracodawca odpowiada bowiem za przestrzeganie przez osoby wykonujące prace przy produkcji lub w obrocie żywnością odpowiednich wymagań higieniczno-sanitarnych. Jednakże wypełnianie niezbędnego minimum może okazać się niewystarczające. Jeżeli pracodawca chce utrzymać pracowników dłużej niż jeden sezon, powinien rozważyć zaoferowanie im dodatkowych szkoleń podnoszących kwalifikacje. Zgodnie z aktualnymi przepisami muszą one odbywać się w godzinach pracy (a jeśli nie, to doliczane są do czasu pracy) oraz na koszt pracodawcy. Bez zmian pozostała możliwość zawarcia dodatkowej umowy z pracownikiem w zakresie podnoszenia kwalifikacji – tzw. lojalki. Wszystkie powyższe zasady powinien regulować u pracodawcy dokument o charakterze polityki szkoleniowej.
KOMFORT PRACY
Pogłębionej analizy wymagają często zagadnienia związane np. ze stworzeniem właściwego i ergonomicznego stanowiska pracy. Jest to temat istotny z punktu widzenia ewentualnych kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, a nie brakuje w tym zakresie zaskakujących interpretacji, jak chociażby w postaci rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz.U. 2003 nr 169, poz. 1650) i jego wykładni dokonanej przez Państwową Inspekcję Pracy oraz sądy administracyjne (orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2022 r. III OSK 1343/21 oraz z dnia 14 marca 2023 r., III OSK 1973/21), które obligują lokale gastronomiczne do zapewnienia personelowi liczby szaf znacznie przewyższającej liczbę pracowników tworzących tzw. zmianę.
UMOWA O PRACĘ
Nie można pominąć kwestii zmiany przepisów w zakresie zawierania umów na okres próbny, które obecnie pośrednio zmuszają pracodawców do tworzenia funkcjonalnej i przewidywalnej polityki zatrudnienia. Coraz częściej zresztą organy państwowe ingerują w sferę zobowiązań stron, uznając (pomimo że nie są do tego powołane), czy dany stosunek prawny jest stosunkiem pracy, czy też nie. Może to skutkować np. dodatkowym obciążeniem pracodawcy podwyższonymi składkami ubezpieczeniowymi.
PODATEK OD NAPIWKÓW
Ingerencja państwa obejmuje również rozliczenia z pracownikami w zakresie tzw. napiwków. Krajowa Informacja Skarbowa wypowiedziała się na ten temat, wskazując, że jeśli klient wręcza napiwek kelnerowi w gotówce, wówczas jest to przychód z innych źródeł, z którego kelner powinien odprowadzić podatek. Inaczej natomiast rzecz miałaby się w przypadku napiwku opłacanego kartą. Zdaniem przedstawicieli administracji skarbowej w takiej sytuacji miałaby to być realizacja płacy wynikająca z umowy i restaurator powinien odprowadzić od tego podatek, jak również składki. Co prawda orzeczenie to zostało uchylone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (III SA/Wa 2987/22), jednak wyrok jest nieprawomocny i strony mogą zaskarżyć go do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jak widać, przedsiębiorcy nie mogą mieć pewności, że w sytuacji rosnącego zadłużenia w budżecie państwa organy administracyjne będą dokonywały korzystnej dla nich wykładni.
Autorem publikacji jest nasza ekspertka, radczyni prawna Karolina Kisiel.
Materiał ukazał się w specjalistycznym czasopiśmie pn. Food Service, wydanie wrzesień 2023 r., nr 228. Treść artykułu dostępna TUTAJ. Czasopismo dostępne w prenumeracie na stronie internetowej wydawcy TUTAJ oraz w salonach sprzedaży sieci Empik.
Materiał prasowy: radczyni prawna Karolina Kisiel.
fot. Karolina Kisiel
Kancelaria Prawna GFP_Legal Wrocław
#Prawo #NoweRegulacje #RynekPracy #Gastronomia #FoodService #KancelariaPrawnaGFPLegal #GFPLegal #KancelariaPrawnaWrocław
