Czy nowy rejestr zastrzeżeń numerów PESEL ograniczy ilość skradzionych tożsamości?
21 lipca 2023 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Nowe przepisy mają zwiększyć ochronę przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych i ograniczyć skalę wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań na inną osobę, a także zapobiegać tzw. SIM swappingowi. Narzędziem do walki ze skutkami kradzieży tożsamości mają być możliwość zastrzeżenia numeru PESEL oraz weryfikacja informacji o aktualnym zastrzeżeniu w nowo utworzonym rejestrze. Dzień wdrożenia rejestru określi Minister Cyfryzacji. Ma to nastąpić nie później niż do 31 grudnia 2023 r.
Pełnoletni posiadacz numeru PESEL będzie mógł nieodpłatnie zastrzec swój PESEL przy użyciu usługi elektronicznej dostępnej na stronie Gov.pl oraz w aplikacji mObywatel. Aby zastrzec numer PESEL online konieczne będzie przejście procedury uwierzytelniającej. W ustawie przewidziano także możliwość osobistego zastrzeżenia numeru PESEL. Wniosek będzie można złożyć w dowolnym urzędzie gminy (miasta).
Dodatkowo żądanie zastrzeżenia będzie mogło zostać zgłoszone w banku krajowym, spółdzielczej kasie oszczędnościowo – kredytowej oraz w placówce pocztowej. Także w tym przypadku zgłoszenie będzie mogło nastąpić osobiście lub z wykorzystaniem udostępnionych platform elektronicznych. Banki, SKOiKi i placówki pocztowe nie będą jednak miały obowiązku zapewniania swoim klientom takiej możliwości. Jeśli będą chciały udostępnić usługę zastrzeżenia numeru PESEL, będą musiały wystąpić z wnioskiem do ministra właściwego do spraw informatyzacji oraz spełnić warunki przewidziane w ustawie, w tym opracować i wdrożyć system zarządzania bezpieczeństwem informacji.
Rejestr zastrzeżonych numerów PESEL będzie prowadził minister właściwy do spraw informatyzacji.
Choć szczegóły funkcjonowania rejestru nie są jeszcze znane, już teraz wiadomo, że każdy będzie mógł zweryfikować informację o aktualnym zastrzeżeniu numeru PESEL albo zastrzeżeniu numeru PESEL w określonej przez weryfikującego chwili. Skorzystanie z usługi będzie wymagało uwierzytelnienia zainteresowanego oraz wskazania numeru PESEL oraz serii i numeru dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby, do której numer PESEL należy.
Ustawa przewiduje, że osoby, których dane będą przetwarzane w rejestrze będą miały do nich wgląd oraz będą mogły sprawdzić kto i kiedy weryfikował czy ich numer PESEL został zastrzeżony. Z rejestru będzie można również pobrać zaświadczenie zawierające pełny lub częściowy odpis przetwarzanych danych.
Po wejściu w życie zmian notariusze, banki, instytucje kredytowe, SKOKi, podmioty udzielające kredytów konsumenckich i przedsiębiorcy telekomunikacyjni będą musieli weryfikować, czy numer PESEL danej osoby został zastrzeżony w rejestrze. W przypadku przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązek weryfikacji będzie występował tylko w przypadku wydania kopii lub wtórnika karty SIM.
Co jednak najbardziej istotne, jeżeli w chwili zaciągnięcia zobowiązania numer PESEL osoby, bez której wiedzy zobowiązanie zaciągnięto, był zastrzeżony, taka osoba nie będzie obciążana za zobowiązanie.
Weryfikacja będzie też konieczna w przypadku wypłaty gotówki, która pojedynczo albo jako kolejna powoduje, że suma wypłat gotówkowych dokonanych w danym dniu we wszystkich placówkach danego podmiotu przekracza trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Wprowadzenie możliwości zastrzeżenia numeru PESEL to tylko jeden z elementów zapowiadanego pakietu zmian, który ma chronić obywateli przed nadużyciami internetowymi. Już teraz zapowiedziano m.in. nałożenie na operatorów telekomunikacyjnych nowych obowiązków, mających na celu wychwytywanie schematów oszustw SMS-owych.
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz.U. 2023 poz. 1394) – pełen tekst ustawy dostępny TUTAJ.
Materiał prasowy: aplikantka radcowska Wiktoria Stańczuk.
fot. Wiktoria Stańczuk, Kancelaria Prawna GFP_Legal Wrocław
#KradzieżTożsamości #ZastrzeżeniePESEL #NumerPESEL #RejestrZastrzeżeńNumerówPESEL #WeryfikacjaPESEL #OchronaDanychOsobowych #DaneOsobowe #mObywatel #SIMswapping #GFPLegal #KancelariaPrawnaWrocław
