Fundacja rodzinna a planowanie sukcesji w firmach rodzinnych i prywatnych
W dniu 6 lutego 2023 r. Prezydent RP podpisał ustawę o fundacji rodzinnej. Nowe przepisy wejdą w życie już z dniem 22 maja 2023 r. Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundację rodzinną tworzy się przede wszystkim z myślą o firmach rodzinnych w celu zabezpieczenia rodzinnego majątku oraz ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa. Tym samym fundacja rodzinna pomoże zaplanować i efektywnie przeprowadzić proces sukcesji rodzinnej działalności biznesowej.
Pięć kroków do założenia fundacji rodzinnej
- Złożenie przez fundatora oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem w akcie założycielskim albo w testamencie.
- Sporządzenie statutu zawierającego reguły działania fundacji rodzinnej.
- Przekazanie majątku na fundusz założycielski (o wartości min. 100.000 PLN).
- Ustanowienie organów fundacji rodzinnej.
- Wpisanie fundacji rodzinnej do prowadzonego przez sąd rejestru fundacji rodzinnych.
Zadania fundacji rodzinnej
- Gromadzenie i zarządzanie majątkiem przekazanym przez fundatora i inne osoby.
- Zapewnianie środków dla beneficjentów, w szczególności osób mu bliskich.
Zalety fundacji rodzinnej
- Możliwość wycofania się fundatora – przedsiębiorcy z aktywnego prowadzenia biznesu, bez utraty dochodów.
- Finansowe zabezpieczenie członków rodziny.
- Oddzielenie spraw biznesowych i rodzinnych.
- Utrzymanie majątku w jednych rękach i ochrona majątku.
- Efektywne zarządzanie majątkiem i jego pomnażanie.
- Planowanie sukcesji w perspektywie wielu pokoleń.
Kto może zostać fundatorem?
Fundatorem będzie mogła zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, a więc m.in. prawo swobodnego dysponowania swoim majątkiem. Fundację rodzinną będzie mogło utworzyć także kilku fundatorów, z wyjątkiem fundacji rodzinnej tworzonej w testamencie. Ze względu na obowiązujące zasady sporządzania testamentów, fundacja rodzinna ustanawiana w testamencie będzie mogła mieć tylko jednego fundatora.
Kto może zostać beneficjentem?
Beneficjentem fundacji rodzinnej będzie mogła zostać osoba fizyczna, jak również organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.
Z dochodów i majątku fundacji rodzinnej będzie można finansować np. koszty utrzymania, kształcenia lub leczenia beneficjentów albo wydatki na cele statutowe organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego.
Organy fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna będzie działać poprzez zarząd i będzie mogła podlegać wewnętrznemu nadzorowi rady nadzorczej. Wskazani przez fundatora Beneficjenci będą tworzyć zgromadzenie beneficjentów, które będzie się zbierać w określonych przypadkach (np. przy uzupełniania składu danego organu, zatwierdzeniu sprawozdania finansowego). Zapewni to możliwość kontroli członkom rodziny najważniejszych kwestie związanych z działalnością fundacji rodzinnej w perspektywie wielu lat.
Majątek i działalność fundacji rodzinnej
- Fundator będzie miał dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania i celu, dla którego została ona powołana. Najczęściej będzie to zapewnienie nieprzerwanego działania firmy oraz zapewnianie środków do życia dla członków najbliższej rodziny.
- Fundacja rodzinna będzie mogła być ustanawiana na czas określony albo na czas nieokreślony.
- Majątek, w który wyposaża się fundację rodzinną, będzie mogło stanowić mienie należące do fundatora albo fundatorów, w tym przede wszystkim udziały i akcje spółek. Fundator musi przekazać fundacji rodzinnej majątek warty co najmniej 100.000 PLN (fundusz założycielski).
- Fundacja rodzinna nie jest instrumentem do prowadzenia działalności gospodarczej. Wyjątkowo będzie mogła prowadzić działalność polegającą na obrocie majątkiem, w tym udziałami w spółkach, najmie, udzielaniu pożyczek spółkom, w których posiada udziały, lub beneficjentom, obrocie obcą walutą w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej oraz określoną działalność w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.
Zachowek
Aby fundacja rodzinna mogła płynnie funkcjonować, w nowych przepisach dostosowane zostaną również zasady ustalania zachowku. Będą one bardziej elastyczne niż dotychczas. Przykładowo, osoba uprawniona będzie mogła zrzec się prawa do zachowku. Dopuszczone zostanie rozłożenie zachowku na raty, odroczenie terminów jego płatności, a nawet – w uzasadnionych przypadkach – jego obniżenie.
Co więcej, beneficjent który jest jednocześnie uprawniony do zachowku, będzie mógł otrzymać tylko jedno z tych świadczeń.
Podatki
Opodatkowanie fundacji rodzinnej i beneficjentów co do zasady uwzględnia związki rodzinne z fundatorem i jest neutralne podatkowo. Założenie fundacji rodzinnej oraz przekazanie do niej majątku nie będzie opodatkowane (brak podatku PCC i podatku CIT w tym zakresie).
Fundacja rodzinna będzie płacić 15% podatek CIT pobierany dopiero w momencie przekazywania środków beneficjentom (brak możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów i amortyzacji).
Beneficjenci będący osobami fizycznymi, jako podatnicy PIT, będą zwolnieni z podatku, jeśli będą fundatorem oraz jego małżonkiem, wstępnym, zstępnym, rodzeństwem, pasierbem, ojczymem lub macochą (najbliższa rodzina). Pozostali zapłacą 15% podatek PIT.
Beneficjenci będący organizacjami pozarządowymi będą płacić podatek CIT na dotychczasowych zasadach, w tym będą mogli skorzystać z obowiązującego zwolnienia przedmiotowego.
Źródło: MRiT – kliknij TUTAJ.
Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej – tekst kliknij TUTAJ.
Materiał prasowy: radca prawny Bartosz Fogel.
fot. Bartosz Fogel, Kancelaria Prawna GFP_Legal Wrocław
#fundacja rodzinna #sukcesja rodzinna #fundacja biznes rodzinny #fundacja spadek rodzinny #ochrona firm rodzinnych #rodzinna firma #rodzinny biznes #spadek firma biznes rodzinny
