Realizacja inwestycji drogowych – prawo własności a specustawa drogowa
W Dzienniku Gazeta Prawna nr 81 (5743) z dnia 27 kwietnia 2022 roku ukazał się artykuł pn. „Realizacja inwestycji drogowych ma być szybsza, samorządy czekają na szczegóły”, na łamach którego nasz specjalista aplikant adwokacka Karolina Witczak komentuje planowane zmiany w specustawie drogowej, w tym odnośnie uprawnienia zarządcy drogi do wejścia na teren cudzej nieruchomości bez zgody jej właściciela lub użytkownika wieczystego.
Zapraszamy do lektury!
Jak oceniają Państwo propozycję zmian w specustawie drogowej, w szczególności „umożliwienie zarządcy drogi wejścia na teren cudzej nieruchomości objętej decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach w celu prowadzenia prac przygotowawczych również bez zgody właściciela lub użytkownika wieczystego, a za zezwoleniem na wejście na jej teren wydanym przez wojewodę albo starostę i ustalenie zasad przywracania do poprzedniego stanu i odszkodowań za szkody”?
Bez wątpienia głównym celem planowanej nowelizacji jest wprowadzenie usprawnień, które przyspieszą proces inwestycyjny. Prawdopodobnie najbardziej kontrowersyjną zmianą będzie umożliwienie zarządcy drogi wejścia na teren cudzej nieruchomości bez zgody właściciela lub użytkownika wieczystego. Takie rozwiązanie może budzić wątpliwości na tle art. 31 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji, które chronią między innymi prawo własności.
Czy taka zmiana budzi jakiekolwiek wątpliwości prawne, np. w kontekście konstytucyjnej ochrony własności? A może ta zmiana jest jak najbardziej pożądana i oczekiwana?
Przepisy tzw. specustawy drogowej były już wcześniej przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego m.in. ze względu na ograniczenie konstytucyjnej ochrony prawa własności (wyrok z 16.10.2012 r., sygn. akt K 4/10). Trybunał uznał wtedy za zgodny z Konstytucją przepis, który pozwala na pozostawienie w obrocie wadliwej decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, gdy wniosek o stwierdzenie nieważności został złożony po wskazanym terminie. Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizował wówczas, że takie rozwiązanie godzi nie tylko w konstytucyjne prawo do sądu, ale właśnie w prawo własności.
Proponowana zmiana po raz kolejny może budzić wątpliwość na tle art. 31 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji. Przepis pozwalający na wejście na teren cudzej nieruchomości bez zgody właściciela lub użytkownika wieczystego bez wątpienia ingeruje w uprawnienia właściciela. Należy jednak pamiętać, że prawo w wyjątkowych sytuacjach pozwala na taką ingerencję, zwłaszcza gdy jest to pożądane z punktu widzenia interesu publicznego, co zostało podkreślone również we wskazanym wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Czy ta zmiana rozwiązuje, odwołując się do Państwa doświadczeń/praktyki, realny problem dotykający inwestycje drogowe?
Prawdopodobnie największą bolączką procesu inwestycyjnego z perspektywy interesu publicznego jest jego formalizm i, co za tym idzie, jego przewlekłość. Projektodawcy podkreślają, że ich celem jest wsparcie i ułatwienie inwestycji. Z drugiej strony, proponowane zmiany daleko ingerują w prawo własności, dlatego należy z ostrożnością obserwować jakie brzmienie przepisów zostanie w ostateczności zaproponowane.
Czy któraś z innych zmian budzi Państwa wątpliwości lub jest pożądana, np. zniesienie obowiązku zawieszania postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w razie śmierci strony?
Z perspektywy strony postępowania dobrym rozwiązaniem wydaje uszczegółowianie wymogów dla odwołania od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W tej chwili przepisy ustawy chociażby nie wskazują w jakim terminie należy wnieść odwołanie od decyzji i od jakiego momentu należy liczyć rozpoczęcie biegu tego terminu.
Karolina Witczak – aplikantka adwokacka, Kancelaria Prawna GFP Legal Wrocław.
Polecamy!
